Onde se constrúe a patria
Ben sei que a palabra patria non está de moda. Tanto me ten. Non preciso buscar outra con distinta etimoloxía para depurala, coma quen depura mexillóns, porque os virus e bacterias, se os houber, non se erradican mudándolles o nome. E si, ben sei tamén que a linguaxe non é neutral e xoga a favor do que xoga, mais coido que non é este o caso. Digo matria e sospeito que lle estou facendo concesións a quen considera que patria só pode ser a una, grande e libre. Daquela, matria sería un eufemismo para non saír do politicamente correcto, para non perturbar a paz dos fundamentalistas do imperio español.
De calquera maneira, o que me preocupa non é este ou aquel termo, senón o que nomean e se está a perder a pasos axigantados. E quero deixar claro, desde xa, que respecto a opción de cadaquén e que teño a seguranza de que moitas persoas que din matria se refiren ao mesmo a que me refiro eu cando digo patria.
Adoitamos pensar que as patrias se fundamentan nas grandes fazañas bélicas ou conquistas colonizadoras. Sumando terras á terra, mitos e feitos extraordinarios á historia. Así o grandísimo Pondal dos heroes inventados e da epopea dos Eoas. Seguramente era preciso; porén, coido que fóra da gran achega literaria, á marxe da lingua de ferro que deveu en lingua de ouro, como o propio poeta fixo notar, o pobo non se mergullou en ningún baño de autoestima ou recoñecemento de si por obra dos versos do Bardo.
Quixera explicarme ben para que se poida entender o sentido das miñas palabras. As patrias non se fundan a brincar sobre os picoutos das altas montañas, a berregar como os cervos no cío, senón que xorden sen estridencias, nos costumes cotiáns, nos xeitos e maneiras de vivir e ver a existencia, na conciencia de pertencer á estirpe que nos trouxo até aquí. A que nomeou esta realidade, a que soñou outra mellor, a que cantou os seus sentimentos e explicou os misterios con mitos propios, a que conxurou os medos e as desgrazas mancomunándose contra os elementos.
Por iso, cando vexo como moita xente nova renega de si, do seu ser galego, e mesmo se gaba de descoñecerse, sinto mágoa. Sei que nin patria nin matria, nin presente nin futuro, se poden construír sobre a inopia, sobre a carencia de algo tan necesario para vivir como é a identidade, ese constructo de terra, tempo e historia que non se pode improvisar.
Faise equivaler o noso, o propio, a atraso. A barbarie vida de fóra trae o carimbo da modernidade e o progreso. O ecolóxico, no máis amplo sentido do termo, colide coa economía. En fin: non temos futuro se somos nós.
Secasí, o porvir que nos agarda está escrito nas raias da man con que coidamos a terra, o ar, a natureza en todas as súas manifestacións, a lingua, a arte e a memoria de noso. Todo isto desde a perspectiva do século XXI, nunca allea ao coñecemento e á ciencia.
Fóra diso, todo serán castelos no ar. Unha bandeira, unha lingua, a pertenza a unha organización nacionalista, en por si soas, non fan patria. A patria hai que proclamala, mais temos que posuíla antes de lle dar o corpo legal que a recoñeza.
De calquera maneira, o que me preocupa non é este ou aquel termo, senón o que nomean e se está a perder a pasos axigantados. E quero deixar claro, desde xa, que respecto a opción de cadaquén e que teño a seguranza de que moitas persoas que din matria se refiren ao mesmo a que me refiro eu cando digo patria.
Adoitamos pensar que as patrias se fundamentan nas grandes fazañas bélicas ou conquistas colonizadoras. Sumando terras á terra, mitos e feitos extraordinarios á historia. Así o grandísimo Pondal dos heroes inventados e da epopea dos Eoas. Seguramente era preciso; porén, coido que fóra da gran achega literaria, á marxe da lingua de ferro que deveu en lingua de ouro, como o propio poeta fixo notar, o pobo non se mergullou en ningún baño de autoestima ou recoñecemento de si por obra dos versos do Bardo.
Quixera explicarme ben para que se poida entender o sentido das miñas palabras. As patrias non se fundan a brincar sobre os picoutos das altas montañas, a berregar como os cervos no cío, senón que xorden sen estridencias, nos costumes cotiáns, nos xeitos e maneiras de vivir e ver a existencia, na conciencia de pertencer á estirpe que nos trouxo até aquí. A que nomeou esta realidade, a que soñou outra mellor, a que cantou os seus sentimentos e explicou os misterios con mitos propios, a que conxurou os medos e as desgrazas mancomunándose contra os elementos.
Por iso, cando vexo como moita xente nova renega de si, do seu ser galego, e mesmo se gaba de descoñecerse, sinto mágoa. Sei que nin patria nin matria, nin presente nin futuro, se poden construír sobre a inopia, sobre a carencia de algo tan necesario para vivir como é a identidade, ese constructo de terra, tempo e historia que non se pode improvisar.
Faise equivaler o noso, o propio, a atraso. A barbarie vida de fóra trae o carimbo da modernidade e o progreso. O ecolóxico, no máis amplo sentido do termo, colide coa economía. En fin: non temos futuro se somos nós.
Secasí, o porvir que nos agarda está escrito nas raias da man con que coidamos a terra, o ar, a natureza en todas as súas manifestacións, a lingua, a arte e a memoria de noso. Todo isto desde a perspectiva do século XXI, nunca allea ao coñecemento e á ciencia.
Fóra diso, todo serán castelos no ar. Unha bandeira, unha lingua, a pertenza a unha organización nacionalista, en por si soas, non fan patria. A patria hai que proclamala, mais temos que posuíla antes de lle dar o corpo legal que a recoñeza.
