Esta película xa a vin
Como resulta que nacín en 1948, en pleno franquismo xa que logo, podo asegurar que moitas escenas destes días me resultan abondo familiares e podo declarar que esta película xa a vin. Mais, daquela, sabiamos que estabamos nun túnel e intuíamos que pronto aparecería unha luz ao final. Todo pulaba cara adiante. Agora custa imaxinar esa saída. Vaian e vallan (de ir e de valer) algúns exemplos:
Denégase, por parte das autoridades “incompetentes”, o permiso de manifestación e/ou concentración que a lei actual contempla e, a seguir, múltase a quen exerce ese dereito movido pola xustiza da causa. É o acontecido en Guitiriz onde a máis pacífica das protestas tivo como consecuencia a proposta dunha serie de multas, “á carta”, que non todos e todas somos iguais e a algúns cómpre domealos máis que a outros. Ninguén multará ao alcalde e aos seus adláteres que desbalden cartos públicos a reformar para abrir ao tráfico unha rúa peonil –a única da vila!- recentemente inaugurada.
Lexíslase para que só os ricos poidan estudar en calquera circunstancia, a tirar por terra o principio da igualdade de oportunidades. Franco estaría en desacordo. Ou non, porque cumpría unha nota ben alta para obter as chamadas becas salario. O caso é que, como non son capaces de dar traballo aquí á xente nova, consideran que é mellor que se asemellen máis aos emigrantes do século pasado, man de obra non especializada, a facer polo mundo os traballos que outros rexeitaban. Seica unha carreira, se non se pode exercer, crea moita frustración. Que compasivos eles!
Impóñense explotacións mineiras que destrúen xeitos de vida acordes coa tradición e co equilibrio ecolóxico, sen beneficio algún para os que ven invadido o seu territorio, da mesma maneira que noutrora asolagaron as máis fértiles veigas de Galiza para exportaren electricidade mentres aquí a xente alumeaba con candís.
Podería, en fin, seguir nomeando os elos que constitúen a cadea da desfeita; mais quen lea isto é seguro que non precisa ningún recordatorio de calamidades. Doutra banda, eu do que pretendo deixar constancia é da escena que, malia todo, fai diferente aquela vella película da actual. É evidente que se trata dun ‘remake’ e, polo tanto, hai variacións para adaptarse aos tempos de hoxe.
Xa dixen ao comezo que daquela todo pulaba cara adiante porque intuíamos a saída do túnel. Había unha razón puramente biolóxica: o envellecemento –canto durou!- do ditador. Agora contemplamos con desespero a pasividade da xente nova. Deixando á parte que cada vez é máis escasa, semella asumir a fatalidade dos feitos. “Éche o que hai”, adoita dicir despois de lamentar a falta de saídas. Todo indica que lle abonda con desabafar nas redes sociais. Ao fin e ao cabo é máis cómodo e, desde logo, moitas veces baixo o paraugas do anonimato, menos perigoso.
Como toda xeneralización é inxusta, hai que recoñecer o mérito dos rapaces e rapazas que, contra corrente, se comprometen e loitan por mudar as cousas. Porén, a título de mostra do que estou a dicir, é ben significativo o feito que paso a relatar: Este pasado domingo acudimos a Monforte en tren doce persoas para o acto no que se reivindicaba a permanencia e aínda revitalización dos itinerarios en ferrocarril. Só ía unha parella de arredor de trinta e un rapaz de vinte e poucos. A media dos nove restantes superaba amplamente os sesenta.
Para seguir co paralelismo cinematográfico, moito me parece que, en coherencia coa tradición, esta película, se non se modifica o texto, acaba coa criada cubrindo os mobles con panos para preservalos do po e a humidade antes de que a señora entre, bote unha ollada nostálxica a todo, e suba ao auto que a agarda á porta da mansión para marchar a pasar o inverno en Madrid ou a guerra no exilio.
