Os aeroportos galegos

Un dos temas nos que o localismo se fai máis patente son os aeroportos. Cun electoralismo mal entendido os respectivos e sucesivos alcaldes das cidades galegas con aeroporto tentan arrimar a ascua a súa sardiña, prexudicándose entre si e provocando a fuxida dos pasaxeiros a aeroportos rivais máis competitivos. Iso, e o modelo de xestión radial do Estado, centrado en Madrid, son as principais eivas ás que hai que poñer freo.
Cando falamos de Alvedro, Lavacolla e Peinador, estamos a falar dunhas infraestruturas fundamentais para o desenvolvemento económico e social de Galiza. Aplicando o sentidiño, son o tren de alta velocidade e o resto dos transportes terrestres os que teñen que solucionar a mobilidade na proximidade relativa, sendo o avión o que nos ten que poñer en comunicación con destinos máis afastados do resto do Estado, Europa e os demais continentes. Mal vamos se poñemos a competir entre si as infraestruturas aéreas, xa que non temos a demanda precisa para duplicar ou triplicar voos.
Atopámonos cun importante atranco no desenvolvemento das rutas aéreas que Galiza precisa, e este é que a maior parte das competencias na xestión dos aeroportos e a súa planificación residen no Estado. E para o Estado o modelo é radial, isto é fixar como centro o aeroporto de Madrid e facer ca maioría do tráfico pase inevitablemente por el, provocando ademais o seu atasco, a semellanza do modelo franquista de transporte radial por estrada. Nada menos que a metade dos voos con saía dun aeroporto galego teñen como destino a capital de España.
Así pois e como primeiro punto ineludíbel temos que reclamar a transferencia sobre as competencias nos aeroportos galegos para a Xunta coa finalidade de constituír un sistema integrado de aeroportos en Galiza, onde estes se complementen e mesmo se especialicen sen entrar nunca en competencia. Nesta xestión poderían entrar os gobernos locais e incluso algúns organismos semipúblicos.
Deste xeito correspondería a Galiza participar na dirección, execución e control dos investimentos en infraestruturas e telecomunicacións aeronáuticas, así como no control da circulación aérea no país. Planificar as infraestruturas e administrar canto se refire aos aeroportos públicos, completaría, entre outras cousas, a transferencia.
Outro paso a dar sería o de dotar dunha conexión intermodal, tipo lanzadeiras, eficiente e competitiva aos tres aeroportos, tanto por estrada como, a medio prazo, por ferrocarril, adaptándoo ás características axeitadas para cumprir o seu cometido.
Preocupa, ademais, o tráfico de mercadorías, na que o peche da terminal de carga de Santiago o 5 de xullo puxo en evidencia a pouca competividade do resto dos aeroportos xa que foi o de Asturias (cun incremento dun 74,9%) e o de Sa Carneiro en Porto os que levaron a maior parte do que correspondía a Lavacolla. Vigo incrementou en Agosto un 37,8 % e Coruña un 35,8%, pobres rexistros xa que en Santiago xestionábase o triplo de tráfico de mercadorías que en calquera dos outros dous aeroportos. De feito na primeira parte do ano incrementárase este nun 18,3 % en Lavacolla baixando máis dun cinco en cada un dos outros dous. Parece que neste mes de novembro Deltacargo volverá a reactivar esta terminal de carga en Compostela.
Necesitase pois a especialización dun dos tres aeroportos no tráfico de mercadorías, aeroporto ao que habería que dotar dunha alfándega que permitira captar tráficos internacionais.
,Se falamos de pasaxeiros e remitíndonos as cifras entre xaneiro e agosto hai que subliñar o incremento dun 18,3% (1.668.158 persoas viaxaron) que experimentou Lavacolla, dato que contrasta coas baixadas de Alvedro nun 5,2% (691.645 persoas) e Peinador dun 6,7% (677.937 persoas).
Claro que a cantidade de pasaxeiros está directamente relacionada coa oferta de destinos e é aí onde as carencias fanse moi evidentes. A coordinación entre aeroportos e a súa especialización ten que conseguir conexións cos catro grandes sistemas aeroportuarios europeos que levan ao resto do mundo e que son Londres, París, Amsterdan e Frankfurt.
Ademais é preciso incrementar as conexións internacionais directas ao outro lado do atlántico onde habita grande parte dos galegos que se viron forzados a deixar a terra para buscar o sustento. Bruxelas, Roma e outras cidades principais do Estado como Barcelona, Bilbao, Valencia, Sevilla ou Alacante completarían o escenario preciso.
Desgraciadamente ao actual goberno galego non se lle ve nin vontade algunha de traballar por esa complementariedade e especialización, nin intencións de demandar o traspaso das competencias precisas, o que nos está levando a un caos absoluto na planificación de rutas aéreas.
E nese caos compiten, subvencionando ás compañías aéreas, cuns cartos que non teñen, os concellos onde residen as tres infraestruturas. A división de esforzos provoca a división de pasaxeiros facendo que non sexan rendibles os voos e favorecendo a outras opcións como o Sa Carneiro que levan boa parte do que debería partir e chegar a Galiza.
Para, supostamente, poñer fin a isto creouse o Comité de Rotas, constituído en 2010 e presidido polo conselleiro de infraestruturas, os alcaldes das tres cidades, AENA e axentes sociais representativos de intereses económicos. A realidade é que se limitou á consecución de logros e obxectivos a curto prazo, introducindo rotas complementarias, e lexitimando a competencia central sobre os aeroportos galegos. De feito o concello de Santiago desmarcouse xa da iniciativa, pese a ser da mesma opción política co goberno da Xunta, e descartou asistir a novas xuntanzas do organismo, máis ben ao contrario apuntouse a lanzar unha especie de estrutura xemelga de eido e intereses estritamente composteláns.
Son en asuntos como este nos que se fai máis evidente a necesidade de contar cun forte apoio parlamentar no Congreso en Madrid que traballe por Galiza e que teña a forza precisa para cambiar a situación levando ao noso país ao lugar que lle corresponde. O 20N teremos a oportunidade de mudar a situación e non podemos desaproveitala.