Orgullos@s de nós, orgullos@s do noso
Ben sei que xa pasou o Mes do Orgullo, mais a loita en prol dos direitos das persoas LGBT non se circunscrebe a unha data no calendario, do mesmo xeito que a loita polos direitos do povo galego e a súa soberanía non se cinxe ao 25 de xullo. A loita debe ser diaria e permanente se pretendemos conseguir os obxectivos que nos propomos: a libertazón nacional e a emancipación social da Galiza.
Para quen non o saiba, o Orgullo LGBT de 2019 ía dedicado às persoas idosas do colectivo de máis de 60 anos de idade. Este ano tamén se conmemora o 50º aniversario da Rebelión de Stonewall. Estas dúas referencias cronolóxicas serven como pretexto para botarmos a ollada atrás e facermos balanzo, para entendermos o pasado, o presente e o futuro do movemento LGBT. Resulta imposíbel apreciarmos onde estamos e termos unha idea clara de cara a onde queremos chegar sen antes entendermos de onde partimos: unha historia de represión e de loita incansábel librada por moitas destas persoas maiores sen cuxos esforzos valentes non gozaríamos de moitas das tan fráxeis liberdades e direitos que hoxe conquistamos e que seguimos tendo que defender.
Amiúde parece que, por cada dous pasos que se dan para avante, se dá un para atrás, por exemplo coa auxe do pinkwashing e o gaypitalismo, que visan vaciar o movemento LGBT de calquer conteúdo e reivindicación políticos co fin de asimilar e calar o colectivo (ou, polo menos, a parte máis visíbel del: varóns brancos acomodados que moran nas grandes cidades) e que serven de coartada para lexitimar a mercantilización do corpo das mulleres mediante a práctica das barrigas de aluguer.
Mais, sexa como for, por moitos escollos que houbo e haberá no camiño e apesar de ficarmos aínda lonxe de conseguirmos a plena igualdade nesta sociedade rexida polo heteropatriarcado, a verdade é que no noso país –que non en todo o mundo– as cousas mudaron substancialmente para mellor nos últimos anos. Aqueles tempos escuros non tan afastados en que vivían estas persoas máis idosas, memoria e testemuñas viventes: unha vida baixo a sombra permanente do medo a seren identificadas, ridiculizadas, rexeitadas ou delatadas, sob a ameaza constante da Ley de vagos y maleantes que levou à detención de máis de 5.000 persoas, moitas das cais pasaron anos recluídas en cárceres especiais ou retidas en campos de concentración de que ninguén fala polo único delito de teren unha sexualidade diferente à heteronorma prescrita pola Ditadura Nacional-Católica.
Así que, encanto está ben conmemorarmos e recoñecermos o innegábel e valente contributo daquelas persoas que iniciaron o movemento dos direitos LGBT aló polo ano 1969 no nova-iorquino barrio de Greenwich Village, tamén non debemos consentir que fiquen condenadas ao esquecemento e à ocultación aquelas outras persoas deste noso país que trazaron unha historia LGBT propria na Galiza. Non nos faltan referentes proprios que demostran como a Galiza contribui tamén a construír a historia LGBT.
Cabe destacar, por exemplo, que este ano tamén marca o 40º aniversario do pasamento de Eduardo Blanco Amor, grande amigo do igualmente homosexual Federico García Lorca, fusilado polos franquistas, e cuxa obra máis coñecida, A Esmorga, non se pode entender sen reparar na pegada da súa homosexualidade que o autor lle imprimiu, do mesmo xeito que á súa compilación poética Ars Amandi, unha vertente esencial que tantas veces se pasa por alto nas aulas no noso país.
Tamén foi rescatada do esquecemento a historia de Marcela Gracia Ibeas e Elisa Sánchez Loriga, unha empresa de recuperación da nosa memoria histórica en que colabora activamente o nacionalismo galego coa campaña para dala a coñecer mediante a reivindicación do Día de Visibilidade Lésbica Galega que se celebra cada o 8 de xuño, data en que casaron na Igrexa de San Xurxo da Coruña en 1901, sendo este o primeiro matrimonio de que se ten rexistro entre dúas mulleres.
Porén, podemos retroceder aínda máis no tempo, até a época da lírica galego-portuguesa. Grazas á investigación realizada por Carlos Callón sabemos que unha cantiga do trobador Joán Vasques de Talavera recolle o amor entre María e a súa manceba, Sancha, dúas mulleres que vivían en parella na compostelá Rúa da Moeda Vella no século XIII.
Así mesmo, no seu libro Amigos e sodomitas: a configuración da homosexualidade na Idade Media, Callón retrocede até o ano 1061 para documentar a máis antiga unión entre dous homes, coñecida como adelfopoiesis en toda a Península Ibérica: o casamento entre Pedro Díaz e Muño Dandilaz no concello de Rairiz da Veiga.
Ninguén negaría que resulta amiúde útil coñecermos, recoñecermos e aprendermos das historias, loitas e teorías que se constrúen alén das nosas fronteiras para as aplicar e adaptar na medida do posíbel à realidade do noso país con vistas a camiñar pola senda que leva à nosa liberdade.
Porén, ao mesmo tempo, para conquistarmos os nosos direitos nacionais e colectivos é indispensábel coñecermos ante todo a nosa propria historia. En definitiva, saber con clareza e sen filtros deturpantes quen somos, sen nos desprezarmos a nos propri@s, evitando emular sempre exemplos alleos.
Como calquer país e calquer povo, temos historia de noso en todos os ámbitos. Unha historia que ficou moitas veces intencionadamente ocultada ou terxiversada, que merece ser coñecida e divulgada e da cal debemos sentirnos moi orgullos@s.
Para quen non o saiba, o Orgullo LGBT de 2019 ía dedicado às persoas idosas do colectivo de máis de 60 anos de idade. Este ano tamén se conmemora o 50º aniversario da Rebelión de Stonewall. Estas dúas referencias cronolóxicas serven como pretexto para botarmos a ollada atrás e facermos balanzo, para entendermos o pasado, o presente e o futuro do movemento LGBT. Resulta imposíbel apreciarmos onde estamos e termos unha idea clara de cara a onde queremos chegar sen antes entendermos de onde partimos: unha historia de represión e de loita incansábel librada por moitas destas persoas maiores sen cuxos esforzos valentes non gozaríamos de moitas das tan fráxeis liberdades e direitos que hoxe conquistamos e que seguimos tendo que defender.
Amiúde parece que, por cada dous pasos que se dan para avante, se dá un para atrás, por exemplo coa auxe do pinkwashing e o gaypitalismo, que visan vaciar o movemento LGBT de calquer conteúdo e reivindicación políticos co fin de asimilar e calar o colectivo (ou, polo menos, a parte máis visíbel del: varóns brancos acomodados que moran nas grandes cidades) e que serven de coartada para lexitimar a mercantilización do corpo das mulleres mediante a práctica das barrigas de aluguer.
Mais, sexa como for, por moitos escollos que houbo e haberá no camiño e apesar de ficarmos aínda lonxe de conseguirmos a plena igualdade nesta sociedade rexida polo heteropatriarcado, a verdade é que no noso país –que non en todo o mundo– as cousas mudaron substancialmente para mellor nos últimos anos. Aqueles tempos escuros non tan afastados en que vivían estas persoas máis idosas, memoria e testemuñas viventes: unha vida baixo a sombra permanente do medo a seren identificadas, ridiculizadas, rexeitadas ou delatadas, sob a ameaza constante da Ley de vagos y maleantes que levou à detención de máis de 5.000 persoas, moitas das cais pasaron anos recluídas en cárceres especiais ou retidas en campos de concentración de que ninguén fala polo único delito de teren unha sexualidade diferente à heteronorma prescrita pola Ditadura Nacional-Católica.
Así que, encanto está ben conmemorarmos e recoñecermos o innegábel e valente contributo daquelas persoas que iniciaron o movemento dos direitos LGBT aló polo ano 1969 no nova-iorquino barrio de Greenwich Village, tamén non debemos consentir que fiquen condenadas ao esquecemento e à ocultación aquelas outras persoas deste noso país que trazaron unha historia LGBT propria na Galiza. Non nos faltan referentes proprios que demostran como a Galiza contribui tamén a construír a historia LGBT.
Cabe destacar, por exemplo, que este ano tamén marca o 40º aniversario do pasamento de Eduardo Blanco Amor, grande amigo do igualmente homosexual Federico García Lorca, fusilado polos franquistas, e cuxa obra máis coñecida, A Esmorga, non se pode entender sen reparar na pegada da súa homosexualidade que o autor lle imprimiu, do mesmo xeito que á súa compilación poética Ars Amandi, unha vertente esencial que tantas veces se pasa por alto nas aulas no noso país.
Tamén foi rescatada do esquecemento a historia de Marcela Gracia Ibeas e Elisa Sánchez Loriga, unha empresa de recuperación da nosa memoria histórica en que colabora activamente o nacionalismo galego coa campaña para dala a coñecer mediante a reivindicación do Día de Visibilidade Lésbica Galega que se celebra cada o 8 de xuño, data en que casaron na Igrexa de San Xurxo da Coruña en 1901, sendo este o primeiro matrimonio de que se ten rexistro entre dúas mulleres.
Porén, podemos retroceder aínda máis no tempo, até a época da lírica galego-portuguesa. Grazas á investigación realizada por Carlos Callón sabemos que unha cantiga do trobador Joán Vasques de Talavera recolle o amor entre María e a súa manceba, Sancha, dúas mulleres que vivían en parella na compostelá Rúa da Moeda Vella no século XIII.
Así mesmo, no seu libro Amigos e sodomitas: a configuración da homosexualidade na Idade Media, Callón retrocede até o ano 1061 para documentar a máis antiga unión entre dous homes, coñecida como adelfopoiesis en toda a Península Ibérica: o casamento entre Pedro Díaz e Muño Dandilaz no concello de Rairiz da Veiga.
Ninguén negaría que resulta amiúde útil coñecermos, recoñecermos e aprendermos das historias, loitas e teorías que se constrúen alén das nosas fronteiras para as aplicar e adaptar na medida do posíbel à realidade do noso país con vistas a camiñar pola senda que leva à nosa liberdade.
Porén, ao mesmo tempo, para conquistarmos os nosos direitos nacionais e colectivos é indispensábel coñecermos ante todo a nosa propria historia. En definitiva, saber con clareza e sen filtros deturpantes quen somos, sen nos desprezarmos a nos propri@s, evitando emular sempre exemplos alleos.
Como calquer país e calquer povo, temos historia de noso en todos os ámbitos. Unha historia que ficou moitas veces intencionadamente ocultada ou terxiversada, que merece ser coñecida e divulgada e da cal debemos sentirnos moi orgullos@s.
