O ta... o tu... o turismo que mata

Hai uns meses, cos meus amigos moi queridos, Louren, Xulia e Francisco, volvemos por ese fermoso arco costeiro que vai desde Viveiro a Ortigueira e forma as rías que levan estes nomes e ás que lles poderíamos sumar outra seguindo a riqueza dos nosos propios topónimos: a do Vicedo ou O Barqueiro. En Loiba pasamos varios días nunha casiña que tiña Rosario, unha familiar de Xulia, hai anos xa, cando mirabamos as cousas con ollos dispostos a se sorprender arreo. Desta vez tamén a sorpresa apareceu, pero por motivos diferentes aos que pode ser a paisaxe, o monumento natural destas nosas costas salvaxes ou o arquitectónico que nos dan as súas aldeas ou pequenas cidades. Foi perto desta casa da que falo e que coñeciamos tan ben por ter andado polos camiños solitarios e silenciosos que levan a O PIcón, O Coitelo ou A Pena Furada, e a esas praias pequenas e íntimas que satisfán os anseios dos nudistas.

Parece raro que a sorpresa dun viaxeiro, viaxeira ou camiñante poda estar nun banco que mira ao mar tenebroso, (oh, ese impresionante poema de Uxío Carré Alvarellos, Fronte ao mar tenebroso, que loce gravado na pedra do monumento aos fusilados, na Coruña) mais así foi. Na parte máis alta, entre O PIcón e O Coitelo había un banco, efectivamente. De alí viña un grupo de xente e outro, máis reducido, para alí se dirixía. Era inverno e andaban o frío e o vento moi rebeldes eles e con gana de amolar, e vaia se amolaron. De súpeto apareceu un fotógrafo cunha enorme cámara e pediunos que nos puxeramos todos e todas arredor do banco, pero así como se andásemos por alí admirados e sorprendidos, e que fose de forma natural. Claro, segundo a toma e o enfoque o grupo podía parecer unha manifestación desas que non se lle comunican á autoridade competente que normalmente nada ten diso, pero el mesmo aceptou que non acertara por vir nun día toldado e neboento, que se non habería por alí centos de persoas.

Aí está, tiña toda a razón. O banco de Loiba desde que unha foto nocturna de Dani Caxete, que o que resaltaba realmente (e de forma fermosísima) era o ceo da noite galega, o Carro ou Vía Láctea, que aínda é máis monumental que o da costa que vemos, tan natural e humilde (adxectivos do grandioso, si ou non?), e que precisamente por iso recibiu unha mención especial nun concurso internacional que celebraba así o Ano da Astronomía. Parabéns ao Dani (mágoa que as súas artes non se aproveiten mellor e doutro xeito). A partir disto e por obra e graza da televisión, metida a noticia (a foto tamén, pero menos) á hora das comidas que é cando nos pillan na casa (tamén a das durmidas, máis perigosa que a anterior precisamente porque nos pillan nos momentos doces e dispostos a todo até a asimilación total, uf), todo o mundo dos mundos quería ver o banco e os cantís bravos dun sitio que ninguén coñecía e que se chama Loiba, aló, na Galiza caníbal, neboenta y de las meigas de la barredera mágica. Ale, pois todo pa drento, como repite sempre un amigo do Louren. Milleiros de persoas ciscadas cada día do verán por Viveiro e Ortigueira e de paso pola costa galega. Parabéns. A televisión fai milagres. E nós que para que nos oian así así un chisquiño ou saír nela temos que pasar polo dedo xulgador do presidente da Xunta. Ou te adaptas ou a rascala por aí arriba.

A masificación monstruosa do turismo que non é tal, senón seguir as ordes que impón ese aparato (non só el, pero isto non dá para espraiarme). Lugares que de súpeto pasan a ser tripados por xentes radicalmente fieis á pantalla e ás que non se lles di nada máis do contexto cultural, lingüístico, diferencial e monumental de cada lugar ou país. Así naceron os rochedos da praia de Augas Santas (agora Catedrais ou, segundo os anuncios publicitarios, As Catedrais beach) en Ribadeo, ou antes o Camiño de Santiago, do que podiamos contar historias para non durmir (potencialo non pode ser destruílo), ou de novo na Costa de Lugo, o Fociño do Porco, lugar tamén singular polo accidentado paseo que une dous picoutos afastados por un enorme desnivel e que aparece no google map co seu novo topónimo que soa como diós, El hocico del Puerco, ou aínda máis enxebre, El Hocico del Cerdo.

Imaxinade que o fervor popular comece agora pedindo que estes lugares sexan declarados Patrimonio mundial. Bota a idea polo Change.org ou outras plataformas de peticións e xa verás o que pasa. Mais se a televisión non bendice a reclamación nada acontecerá. Ten que ser ela (os ricachóns e políticos de carreira que as controlan) a que lle dea o pase. E en canto llo dan, todo o mundo detrás, aí van como peregrinos desbocados a gastar os cartos que non teñen, a absorber todo o que din os aproveitados, a correr dun lado a outro caoticamente, a berrar e mostrar que están ao día e viron e palparon o que saíu na televisión. E os nativos a correr tamén buscando o milagre do pan e dos peixes, pois con tres non poden alimentar a esa masa que cae de súpeto e con présa. Non hai tanto sitio para durmir todos e todas (No hay cama pa tanta gente, lembrades? Celia Cruz canta, escoitádea outra vez), pero claro, as casas de turismo rural, as pensións, os hoteis, as casas dos amigos están que arden. Pero non pasa nada, despois de tantos días atormentados, durmindo malamente, comendo mal e rápido, vendo as cousas que mandan ver brincando para que non nos tapen a vista os que están diante, regresamos ao fogar e, mirando para os lados por temor a que alguén nos observe, respiramos.

E os goberneiros de turno, corruptos e non, poñendo na televisión os datos impresionantes que nos van arranxar o da fame: as inmensas potencialidade de Galiza como destino gastronómico, o Turismo que nos vai sacar da crise, o Turismo que é hoxe a maior industria que ten o país. Galiza é a dama envexada por todos os habitantes do mundo, e sobre todo polos chineses pois xa estamos aló grazas ás grazas (como se di nestes casos, valga la redundancia, pero non, está escrito así porque leva máis forza e ten duplo sentido) grazas ás grazas da señora Navia (como unha do PP pode levar este nome, que escándalo) que vai á China a celebrar o Día Mundial da Tapa Galega, é dicir, o DMTG, que non é iso escandaloso de LTGB, non vos vaiades confundir. E aproveitando todo este barullo lembramos esoutra ocorrencia tan moderna de rescatar o tributo medieval de Portazgo que había que pagar por pasar unha ponte e que che meten agora nos hoteis por cada noite que pases nel, por pasar a noite, entendes?, non a ponte; tan moderno, si, que até o alcalde de Compostela, tan chic el, nos quería agasallar con ese caramelo (envelenado, fai a figa, ti).

Pois si señor, Made in Galiza e todo pa drento, e o Turismo galego declarado Patrimonio mundial, si señora. Ou se non, como berraba o Camarada, un toliño moi querido en Monforte que dicía as cousas tal como as pensaba en cada ocasión que consideraba importante: Si señora, así se fai, e que Viva Rusia!.