María: "Homes!"
Sinto aínda hoxe a palabra e a expresión de Maria ao pronunciala (mide a carraxe máis que a dor, tremer do labio e as mans ao ar), hai unha morea de anos xa: Homes! En tantos momentos da vida con esa batalla solitaria sempre, pois daquela nin tan sequera podía acompañarse unha soa voz para axudala. Entrara na mocidade namorada dun mozo dunha aldea cabo da súa. Festas e soños e miradas furtivas, o rubor da pureza cando todo se fai pomba e sol e fican amenceres sen número por diante, o tempo sen final aínda. Mais non eran eses os designios dos deuses; ben, mellor diremos que dos homes. O irmán, vinculeiro da casa, como tamén lle interesaba ser único herdeiro e non ter problemas ao partir, axiña lle buscou casamento. O irmán do cura da parroquia era mozo tamén, e guapo, e por iso da relación coa Igrexa pois arrimáballe prestixio aínda que non cartos. Entre os dous, cura e vinculeiro, arranxárono todo sen pedir o parecer da moza.
A Maria e o namorado non puideron vencer as argucias dos outros, ou non souberon. Pasa que a mestura da confianza e a inocencia ao espertar á vida non son arma eficaz para a defensa do amor, e o mozo da María rematou marchando para Suiza e ela á beira do irmán do cura no altar maior da igrexa parroquial. Cantas bágoas a desconsolaron nos anos penados, máis que gozados, no resto da súa vida, lembrando aquel momento e culpabilizándose de non saber afrontar a desgraza coa que a ataron. De que me vale agora chorar?, homes tiñan que ser os meus verdugos! Foi a primeira vez, uns días despois do casamento, cando pronunciou a frase que a meteu de cheo no inferno da súa vida.
Contra o seu consentimento e seguindo a lei consagrada ao matrimonio tivo un montón de fillos. A pobreza perseguiuna con odio, e o deber de esposa. ( Un día pregunteille por que non se negara a casar, ou non se separara do home, ou permitira tanto fillo. Ela miroume con sarcasmo, e dixo: e que sabía eu da vida, muller. Todo estaba contra min e non podía. E despois de ficar pensativa rematou: e el non é mal home e tampouco non tivo culpa). Fun testemuña tamén daquela tarde agardando o coche de liña que viña da aldea. Ela levaba tres nenos da man que lle pedían de comer. Cando chegou o coche a xente amoreouse axiña para pillar os paquetes que o condutor ía tirando desde a baca. Nun momento, este, erguendo un saco de fariña berrou, pra quen é este saco? Como ninguén contestou, ao pouco ouviuse a voz da María contestando, meu! meu! E levouno toda contenta. Aquela noite as nenas e nenos da María comeron pan e empanada a fartar. Ela, coma sempre, contívose, e o home.
Á María gústalle o viño e desfruta del cando pode, sen pasarse. Anímaa e daquela sáelle toda a graza, a chispa e a alegría natural de seu. Mesmo se non chega para ela é quen de compartilo con quen a acompañe. Isto, os paseos polo monte e polo río e o rosario das oito son quen lle pousan o sorriso non sei se do descanso ou da resignación. Tamén é o xeito de estrañarse dos celos do home, salvaxes, que o pobre non pode atallar porque a quere con idolatría. Ás veces as discusións estoupan no medio da noite como un trono e óuvese a voz da María berrando que non quere, peste de homes!
A María foi feliz despois da morte do esposo. Como se a vida nacese naquel momento para ela. Todo lle era ir viaxar á casa dos fillos e fillas (pero sen parar moito porque axiña estrañaba a súa liberdade), ou ao banco da praza onde se reunían as mulleres do barrio, ou a algún acto da parroquia. Aínda lles berraba aos xenros cando non querían compartir os traballos da casa coas mulleres, Homes tiñades que ser! Falaba arreo, ría como se non lle chegase o tempo e, aínda cos anos, era quen de facer o xantar para o exército dos fillos, fillas e netas (os fillos só lle deran netas e ela dicía que iso era unha bendición de Deus para que non houbese tanto mal no mundo).
Onte chamáronme dicindo que miña nai tiña principios de alzheimer e fiquei moi preocupada. Despois das que pasou... Entráronme unhas ganas enormes de irme para aló, pois ademais estou farta de lavar a merda destes londinienses babosos. Pero o Anxo di que diso nada, pois se me vou por uns días non nos van chegar os cartos para o piso e teremos que compartilo. Sempre acabamos berrando e daquela axiña me vén a voz da miña nai, Homes, Maria, homes! Homes!
