Como se vende a Galiza admisíbel

Non hai moito, coido que co gallo de se celebrar FITUR en Madrid, a feira de promoción turística, sentín na radio unhas declaracións da directora xeral de Turismo da Xunta (xa saben de que xunta falo…). Recoñeceu que o que promocionaban da Galiza era o de sempre, o que a xente quería: natureza e gastronomía. Bravo pola modernez! Pasan os anos, as décadas, os séculos…, e seguimos sendo atractivos pola paisaxe e máis polas paparotas. Laus Deo! Xa Dª Emilia Pardo Bazán falaba das bondades da paisaxe galega como atractivo turístico, e na variedade, calidade e sabor dos nosos produtos alimentares hai unanimidade absoluta. Claro que se o recoñece un alto cociñeiro catalán, ou basco ou francés…, daquela xa ficamos consagrados pola superioridade para sempre. Se o dixer algún nativo ou algunha nativa, sempre pode haber un cretino que o atribúa a chauvinismo, vaia por Deus e polas ánimas! Mais isto xa se coñecía e aproveitaba antano. A escritora que citei arriba era clienta asidua do Balneario de Mondariz, lugar de encontro da aristocracia española (incluída a monarquía e todos os seus corifeos) e ponderado como o centro mellor da Península no seu xénero (lermos hoxe os menús ou ementas daquela, nas catro comidas regulamentarias, case marea…). Tan centro foi da política e da cultura dominante española no seu tempo de esplendor que até foi convertido en concello (Mondariz Balneario) para que pudese editar a revista correspondente, onde os “ecos de sociedad” eran sección obrigada para a necesaria información e lareteo dos ilustres hóspedes que a el acudían.

E digo eu. En pleno século XXI, ¿el non haberá máis “atractivos” que citar que os xa mencionados? De por parte, para quen quixer e merecer unha información obxectiva, a comezar por nós, polos proprios nativos, ¿non habería que denunciar que, séndomos en orixe un “paraíso”, un “xardín”, temos rías privilexiadas convertidas nunha esterqueira, montes a monte, isto é, arrasados de eucaliptos, urbanismo matador da vista da paisaxe… e tantas máis barbaridades? ¿Precisamos que veña unha delegación do Parlamento Europeo para decatármonos do desastre?

Canto á bondade dos nosos produtos e por iso mesmo. ¿En nome de que temos de consumir o que outros producen, cando os nosos produtos son desprezados ou compiten malamente? En nome do que xa sabemos, xaora: condenados como produtores e obrigados a sermos consumidores da grande industria alimentar, en todos os ramos coñecidos.

Isto todo está detrás, hoxe, da “natureza” e da “gastronomía”. Mais ¿acaso non temos historia, arte, cultura, literatura, música, teatro, danza…? Non temos nada disto para as autoridades autonómicas, claro está, como saben moito ben estes días profisionais do teatro, a dúas velas canto a actuacións ou funcións programadas por unha AGADIC só existente no papel. Recordar a historia da Galiza é perigoso en extremo. Non vaia ser que nos contemplen como o que fomos e, sobre todo, que se maleen hoxe os nativos, unha vez coñecida esa historia e den en ampararse nela para defenderen o presente e aspiraren a un outro futuro. Demo fóra!

Algúns días despois, tiven ocasión de acudir a outro concerto da Orquestra Sinfónica de Galicia, con base na Coruña, como se sabe. O programa estivo dedicada ao Antroido, perdón, ao Carnaval: obertura de Dvorák; varias instrumentacións de pezas modernas moi coñecidas e, finalmente o Carnaval dos animais, de Camille Saint-Saëns, con todo o seu animalario coñecido. Nesta obra, actuou como narrador Luis Piedrahita, lendo, ao compás da música, o seu relato Diario de una pulga. Boa a dicción e a adaptación á música. Idioma: o español (para que molestarse en procurar unha versión galega para público galego?: o español é universal, por Deus!). Español si, mais coa “nota de color gallego”. Cal foi ela: “el capón de Villalba” (non Vilalba) e mais “andar de carallada”. ¡Que simpático! Como hai cen anos, mutatis mutandis. Como “capón”, ademais do animal comestíbel, en español tamén significa “bofetada” ou cousa semellante, en estrito senso podería o humorista estar a falar dunha “bofetada” na vila próxima a Madrid, que así se chama, Villalba. Sobre a “carallada”, pouco hai que dicer. Especializar ou limitar o galego a esta presenza (que segue sendo imitada: “carallu!”) é máis rancio que onde fabrican a ranciada, ranciada de resaibos racistas, por outra banda.

E volvo dicer eu. Este rapaz, que ten publicados varios libros de títulos ben inxeniosos; que, en entrevista recente, declara non ter interese por se producir en galego; que ten suceso acreditado en Madrid e por aí fóra…, co novo que é, ¿non sería esperábel que tivese unha outra idea máis moderna do idioma da terra en que naceu, toponimia incluída? Cando un traballa e triunfa en Madrid, ¿ha de pagar tamén esta portaxe? A pulga do conto quer, a toda custa, coñecer a neve e esquiar nela. Para iso, vai ao Congreso dos Diputados, porque de alí de certo haberá quen a leve a Baqueira Beret, mais onde acaba caíndo é nun circo. Máis outra concesión ao tópico que cómpre asentar: todos son iguais e a política é un circo. Para que distinguir? A gran banca e os poderes financeiros mundiais así o queren, encanto só se impón e exerce a súa (deles) política.

Para rir ou para chorar, a escoller…