Reformas na lexislación hipotecaria

Reformas na lexislación hipotecaria
No 2010, no Estado español, 118.000 vivendas hipotecadas foron embargadas polos bancos e caixas de aforros

Ao remate do ano 2009, o balanzo do saldo vivo de créditos hipotecarios concedidos por bancos, caixas e cooperativas para a adquisición de vivenda no Estado ascendía a 624.733,7 millóns de euros segundo o Informe da Asociación Hipotecaria Española (AHE). Se a esta candidade lle engadimos os 29.811 millóns de euros de saldo vivo de créditos concedidos para rehabilitación de vivenda, obtemos un total de 654.544,7 millóns de euros que a totalidade dos compradores e rehabilitadores de vivendas teñen contraída como débeda coas diferentes entidades financeiras. O importe medio de cada operación crediticia, segundo o mesmo Informe da AHE, ascende a 127.542 euros.

Existen na actualidade máis de cinco millóns de créditos hipotecarios vivos destinados á adquisición de vivenda. O pasado ano, 118.000 vivendas hipotecadas foron embargadas polos bancos e caixas de aforros. A porcentaxe de poxas sobre o total de hipotecas en 2009 supuxo o 3,92%, un dato próximo á taxa de morosidade de bancos e caixas no mesmo ano (5,07% segundo o Banco de España). O índice de poxas constitúe un indicador atrasado da morosidade bancaria, pois reflicte o final dun proceso xudicial que se inicia cando hai unha hipoteca fallida, co que é previsíbel que siga en aumento o número de poxas este ano 2011 até achegarse ao 5,07% das hipotecas.

En que situación se encontra un debedor medio que ten concedido un crédito de 120.000 euros e que non pode satisfacer os compromisos contraídos coas entidade financeiras asinados en documento público no momento da subscrición do préstamo hipotecario? Pois fagamos unhas pequenas contas aplicando os artigos da Lei hipotecaria para saber que cantidade final lle vai reclamar a entidade prestamista: aos 120.000 euros de préstamo principal hai que engadir os xuros desa cantidade pactados ao tipo inicial correspondentes a dous anos, máis os elevados xuros de demora correspondentes a tres anos, máis as custas xudiciais e demais gastos. En total, o hipotecado que asina un crédito de 120.000 euros vai ter que responder fronte á entidade financeira que llo emprestou por unha cantidade que pode chegar, entre unhas cousas e outras, á dupla da cantidade que constitúe o préstamo principal.

Ademais disto, o debedor non salda o compromiso contraído co banco entregando as chaves da vivenda hipotecada, como sucede noutros países, entre eles Estados Unidos, senón que, agás nos moi raros casos en que o préstamo hipotecario dispoña outra cousa, debe responder do cumprimento da súa obriga con todos os seus bens, presentes e futuros (art. 1.911 do Código Civil). É dicir, que se o valor da casa, despois do procedemento xudicial de execución instado polo banco, non resulta suficiente para cubrir a responsabilidade hipotecaria (que inclúe o principal, os xuros ordinarios, os xuros de demora e as custas e gastos), o banco poderá embargar os demais bens do debedor e dos seus avalistas, en caso de existiren, até cubrir a totalidade do reclamado.

En datas recentes, algúns xuíces progresistas desestimaron as pretensións dalgúns bancos de seguir executando créditos porque, alegaron nas súas sentenzas, se estas entidades aceptaran no seu día unha taxación a efectos de poxa que valoraron o inmóbel nunha cifra elevada, non vale que aleguen agora, cando se fan as poxas e os propios bancos fican coas vivendas, declaren que, en verdade, valen menos e que queren cobrar as cantidades íntegras que aínda lles deben os prestatarios.

A situación en que se encontran moitas persoas que subscribiron créditos para a compra de vivenda que non conseguiron amortizar por circunstancias sobrevidas relacionadas coa crise económica constitúe unha auténtica submisión de dependencia verbo das entidades financeiras: mentres non satisfagan o importe total da débeda contraída máis os xuros, gastos e custas procesuais de execución non ficarán libres das gadoupas das entidades prestamistas. Fronte a elas terán que responder tamén co seu patrimonio e co salario, agás un treito do mesmo, correspondente ao Salario Mínimo Interprofesional, que resulta inembargábel.

Nestes últimos días, o BNG presentou no Congreso unha interesante proposición de lei pola que se propón a reforma da normativa procesual, hipotecaria e civil de forma que a totalidade da débeda do prestatario quede cancelada coa dación en pagamento da vivenda. Nesa mesma proposición de lei tamén se insta a introdución de negociacións nos procesos executivos hipo­tecarios que conduzan a unha moratoria no pagamento dos prazos pactados acomodándoos á situación econó­mica do debedor, á transformación nun contrato de arrendamento con opción a compra ou a condonación parcial da débeda. Con posterioridade a esta proposta do BNG, presentouse en Madrid unha iniciativa lexislativa popular coas mesmas pretensións que a proposición de lei nacionalista. Ambas propostas, evidentemente, van ser rexeitadas cos votos contrarios da inmensa maioría dos deputados. Por que? Porque os grandes partidos políticos teñen contraído coas entidades financeiras elevadísimas débedas, porque se ven beneficiados pola condonación de créditos xa vencidos, e porque, en definitiva, a banca exerce un control férreo sobre estes partidos políticos, de tal forma que se exercesen algún tipo de actividade contra os seus intereses poderían executar os créditos. A banca non considera, xa que logo, a débeda dos partidos políticos como perdas senón como un investimento necesario para obter maiores rendementos.