Mulleres represaliadas

Non sabia si estaba mareada pola fame, a sede ou a calor abafante. A lingua inflamada atrancáballe a gorxa dificultándolle o respiro, o padal enxoito coma unha cortiza pola falla de humidade, e aínda así nun xesto de supervivencia espertou lambendo os beizos agretados.

O primeiro pensamento para Xan, así como tamén, xa fora o derradeiro pouco antes de ser vencida polo sono, ¿que seria del? ¿prenderíano? ¿estaríano torturando ou xa o matarían?, do peito, ou mais ben da fondura da alma saíu un laido cruñado de dor, retumbou coma un lostrego, o berro bateu contra as paredes do cuarto, e os muros devorárono coma se foran un monstro. Semellaba que non sairá das portas para fora pois a ningún daqueles homes que fumaban e rían mentres facían garda no corredor, pareceu importarlle.

A indiferenza deles fronte o seu sufrimento deixaba soia coa súa anguria, e así, comprendeu que ningún percibía a desesperación allea, xa que alí seguía sen a axuda de alma nacida, de ninguén, esquecida do mundo.

Unha pequena cor no medio da escuridade, apenas sinalaba a chegada do amencer, pero, aínda así rachaba as tebras, axudaba a ollar. Aquel alborexar ía transcorrendo paseniñamente, coma o que xa pasarana.

Estaba demasiado humillada para pensar con claridade. O corpo entumecido e insensíbel polas malleiras, dicíalle que estaba morrendo, agoniando, e, aínda así, aferrábase os recordos; o namoramento de Xan, a voda na igrexa, o milagre dos nacementos, primeiro do fillo e despois da filla, os traballos para saír adiante; e o peito fendeuse nun chorar contido, voltou a nenez, a rapaza orfa, probe; arrecordou as mañás de friaxe na invernía e o caldo de unto coma único xantar.

Os pensamentos brincaban dun lugar a outro, seu pai traballando toda a súa vida no mar ata que un vendaval afundiu a dorna e esa masa de auga salgada levounos consigo para sempre. Ese ano fora ano de tuberculose, a enfermidade dos probes, outra calamidade mais, os enfermos amoreábanse nas camas adelgazados pola fame e encollidos polo frío e toda a casa vivindo co medo, agardando o día que aparecera o contaxio do temible mal.

Súa nai arrastrada a traballar por un miserento xornal que a pouco chegaba. Xa había anos que morrera e non podía recordar cantos.

Iria a morrer, de seguro, xa había tempo, oirá dicir que nos derradeiros intres da vida, pouco antes de irse deste mundo, pásalles pola cabeza os episodios mais relevantes da súa vida. Desbotou a ocorrencia e o sentido veulle o fillo e mais a filla.

Onde andarían as criaturas, non sabia se os acollera alguén, agardaba que estiveran coidados, tan desgornecidos, nos derradeiros días transidos pola fame, durmindo polas cortes para non seren testemuñas daqueles arrepiantes feitos que unha noite ou outra terían que acontecer, xa que os falanxistas chegaban nesas horas amparados na escuridade, e a súa brutalidade era posta en practica dun xeito inhumano, non respeitando, nin a rapaces nin a vellos, nin tan sequera a persoas impedidas deitadas na cama, a súa única obsesión era limpar a parroquia de desafectos o alzamento militar.

Sen chave do fogar. A casa fora requisada e pechada por dar cobertura a Xan, e mais a dous dos seus compañeiros nunha noite que baixaran do monte a por comida. A ocasión agardada para prendela e acusala de traizón.

Pasou a man pola faciana e topouse coa dor, apertou as beiras da ferida e deitou sangue coma unha fonte, dende a cella escorría pola faciana ata o bico e aproveitouna para humedecer a boca.

Mentres da rúa chegaba o son do eixe dun carro de vacas, esvaecéndose a medida que se alonxaba no camiño. O ar estaba quedo, moi quedo, e o mundo seguía a asemellar alleo, totalmente alleo, pola fiestra a canto e canto entraban os raios do sol.

De súpeto abriuse a porta e entrou un falanxista quitou a gorra e deixou ver unha cabeza moi peiteada, con grandes entradas, de baixa estatura e complexión forte, a camisa azul remangada ata os cóbados e aberta ata a metade do peito, deixaba ollar unha cicatriz, por riba o correaxe negro, escuro coma a morte, do cinto penduraba unha pistola, aló estivo mirándoa un anaco, era coma un pesadelo que asexaba nunha beirada do camiño, pesadelo que endexamais puidera supoñer que fora algo mais que un mal soño, por desgraza, era realidade aínda que non daba creto o acontecido xa que os feitos precipitáranse con unha velocidade vertixinosa.

Coñecíao moi ben e era sabedora do que podería ser capaz. Home con necesidade de domear os demais, e esa ansia imperiosa de poder tiña a súa orixe no medo e na súa propia inseguridade, xa que nunca fora un mozo coma os outros pois dende ben rapaz amosara un carácter feble e inmaturo. E agora nestes tempos el sentíase forte pois estaba a ser o gañador daquelas desgraciadas vitorias, sen caer na conta de que eran unha terrible derrota do ser humano que habitaba debaixo daquela camisa. Toda a súa atención e enerxías estabas adicando a torturar e matar.

O denso silencio rachou pola fala daquel home, "agora vasme dicir onde se atopa Xan " .

" Non sei onde anda " " fuxiu a serra ".

Coa derradeira silaba caeulle unha labazada e de seguido arrincoulle a blusa deixando a vista os peitos, a muller collida do pánico vía como o terror a ía vencendo, pois sabia moi ben que aquilo sómente era o comezo e tiña medo de confesar onde se atopaban os fuxidos. Nesas escoitou a fala do falanxista, " maña senón falas, sabes o que che espera " faceremocho pasar ben, primeiro eu, e logo os meus homes ", mentres a miraba cos ollos fríos coma coitelos, nesas dou media volta e foise pechando a porta.

Pepa ríxida e ausente arrepiada de asco arrombaba a roupa, xa estaba a perder o significado daquelas palabras, ou mais ben quería perdelas pois abrían nela fendas de tormento, abocábana a loucura, mellor seria encomezar a morrer, esperala con impaciencia, mentres, preguntábase si a xente do pobo era consentidora daquel episodio, aínda que, sabia moi ben, que enfrontarse os fascistas viña a significar un mal, para quen se atrevera a falar. As represalias eran terribles e non digamos quen se arriscase a agachar ou axudar os fuxidos.

Usaban o terror das familias para debilitar a resistencia no monte pois a pesares da desigualdade na loita conquerian combater e manter a serra como territorio liberado. Ringleiras de pantasmas, mais que de persoas, atormentadas por tódalas dores e por tódalas angurias.

Endexamais tiñan dor de ninguén, e por ese mesmo motivo moitos combatentes debían entregarse para que os fascistas nos os deixaran: sen pais, sen fillos e sen mulleres, despois de seren torturadas e humilladas rematarían nunha cuneta cun tiro na caluga.

Non podían vivir con ese recordo coa visión espeluznante deses feitos. Mais dun cento de persoas foran asasinadas nese curto período de tempo.

Rachou ese pensamento o balbordo que viña de fora, presurosa achegouse a fiestra caseque a rastro, e foise erguendo como puído.

Ollou cara a fora e veu a inconfundible figura de Xan entre dous falanxistas, abriuse paso a tronpicons ata a porta do cuarto e o chegar o corredor encamiñouse a escada, baixou os chanzos de dous en dous, e bateu con el, alí, diante dela, na soleira da porta, xan., da súa faciana ensanguentada saia un sorriso e ela devolveullo levemente, mentres o seu corazón latexaba o compas dos seus laidos, naquela atmosfera ameazadora.

Non o recoñecía, a palidez adonarase da súa faciana, quedaba ben pouco del, do sorriso sempre amplo, da amabilidade dos xestos dun home de raza que nembargantes era posuidor dun grande carácter, forte, moi forte, ideas contundentes e rotundas que deixaban saír as súas dotes de líder.

Coa voz rachada pola emoción preguntoulle, " como te deixastes coller " a súa resposta tardou un tempo en saír " como ía consentir que che fixeran isto " " souben que che prenderan e non che ían soltar mentres eu no me entregara ".

Baixáronnos o soto e alí topouse con homes amarrados de pes e mans, de costas a parede, algúns tan torturados e feridos que o seu sangue mesturábase coa terra dándolle unha cor indefinida.

Achegárono a unha mesa onde tomaban as declaracións, o falanxista arrombado na cadeira ollou cara el cunha moca de desprezo mentres da súa gorxa saian as falas cheas de soberbia de desprezo " agora non falas tanto " " independentista dos collóns " " pensin que non tiñas o que hai que ter para entregarte sabendo que tiñamos a túa muller ".

Aínda ben non rematara de falar cando lle soltou un culatazo na boca do estómago, empurrouno contra o chan e arrioulle dúas patadas sen dor, Pepa botouse enriba de xan. berrando. " non lle deades mais " " tende compaixón "e aínda así seguían mallando nos dous e nesas foi apartada por unhas mans mentres berraba unhas ordes inintelixibles, e de seguido arriáballe unha labazada a muller.

Mais calmado, dixo, amarrádea ai. Que non moleste, vai presenciar como berra o seu home, este maricón, fillo de puta.

Agora vas a pagar, cabrón. Botoulle a man a un vergallo e os cordellos o bater coa pel do lombo estalaron nunha interminábel queixa, mentres o sangue encomeza a ensinarse polos carreiros en carne viva.

Chovíalle os golpes ata que non puido mais e sen forzas caeu de xeonllos, non podía meter aire nos pulmóns, a canto e canto respiraba, pensou que morrería abafado xa que non era quen de domear os tremores do seu corpo.

Quería illar os ouvidos daqueles berros que parecía que viñan do mesmo inferno, pedíalle axuda a Deus para que lle dera forzas, poder aguantar sen que lle traizoaran os nervios influídos pola dor que estaba a soportar.

Caeu desmaiado, Pepa, dende onde ficaba amarrada ve como rolea polo chan e detense contra a parede, o cabelo revolvido e ensanguentado, inconsciente descansa, os ollos pechados como se estivera durmindo, o respiro irregular as súas faccións están sereas e no seu beizo podía descubrirse un leve sorriso.

Nesas un falanxista sae correndo e volve decontado cun home de bata branca, o enfermeiro axeonllase e cunha navalla ábrelle o pantalón e deixa o descuberto un oso que sae da carne coma un coitelo, rachando o que atopa no seu camiño, túrranlle dos brazos para rastrealo para fora e a cabeza xira sen rumbo no pescozo ata que queda quieta mirando para as costas e cando di o que facía as veces de doutor. Esta desnocado.

A tarde fora moi curta para Pepa, demasiados acontecementos, aínda que mellor así, que xan. morrera, e deixara de sufrir, pois sabia moi ben que dalo non sairía con vida.

Dali a un pouco, desmarrarona e trouxérona ata o primeiro andar, levárona a porta dun cuarto e metérona dentro a empellons.

Os falanxistas estaban dando remate a cea.

Do lume da lareira sómente quedaba o tenue resplandor das achas que se consumían con parsimonia, as chispas que de cando en vez estoupaban cuspindo lume, subían pola cambota cara a noite.

Ela quedou nun cornecho quieta coa cabeza baixa como si estivera en profunda reflexión, notaba que todos eles a estaban mirando e pola súa mente atravesou a idea de fuxir, ou de morrer decontado, compadecíase de si mesma e estaba cruñada de temor, se cadra xa estaba morta pois non tódalas persoas que respiran están vivas xa que estaba descubrindo no remate da súa vida o que era dor.

A súa existencia ferida, sangrante e enferma. Tiña ganas de chorar pero os seus ollos non tiñan bagoas abondo.

Alí pasou moito tempo, non sabia canto, estaba coma unha sonambula escoitando os gritos que se escoitaban a traveso das paredes.

Rapáronlle a cabeza diante das risas daqueles homes e o rematar levárono a onde a tiñan presa.

Aquela noite tombada de costas o pe da fiestra contemplaba un ceo incriblemente brillante, cos ollos fixos non infindo, a súa atención sentíase atraída como por un grande imán xa que parecía que abría a súa mente.

Alí, nos desvaríos da Soedade agardaba que ceibaran a xan. aínda que sabia moi ben que iso non podería pasar, pedía e desexaba que rematara aquel mal pesadelo, chamábao co pensamento mentres a carraxe e o odio ían adonandose dela.

De súpeto un grito e o golpe dun corpo petando contra a rúa. Despois o silencio rachado por unha voz " quixo fuxir e guindouse pola fiestra ". Pepa sabia moi ben que lle morrera no medio da malleira. O silencio reinaba aquela noite, a lúa crecente brillaba nun ceo sen nubeiros. Xan cumprira o destino que se propuxera dende ben rapaz. Ser un home de ben.

Ala pola media noite deixárona libre, votárona fora cando ninguén andaba pola rúa, pecharon a porta detrás dela, mentres permanecía alí, inmóbil, non sentiu dor e aínda así as forzas derrubáronse.

Non tiña sede nin fame e o sentido encomezaba a embozarse, pechou os ollos extenuada, sentindo unha indiferenza pola vida ou pola morte e ese mesmo sentimento encheuna dunha éstrana e triste certeza.

Perdera toda a esperanza de que alguén se acordara dela e tratara de rescatala daquel inferno, aínda que así a todo debería seguir vivindo polos dela, e pensou que nada peor podería acontecer que a morte. A cavilación esvarouse e puxo pes o camiño pois debía cachear os seus.