Escola nos anos 50
Na nosa escola tíñamos máis ben pouca cousa, por ter, non contabamos con caseque nada
Aquela era unha edificación de dous andares, no baixo dúas clases para os mozos, afastados polos chanzos que levaban ó primeiro andar, as aulas das mozas.
Á hora da entrada en fieiras de a un ou, de a unha, homes apartados das mulleres, conformadas por idades nunha orde preestablecida que nunca souben a que obedecía, cada ringleira enfronte á súa porta. En dentro cada quen a carón da súa mesa, agardábamos de pé a entrada do mestre, cando el mandaba santiguábamonos e rezabamos un Noso Pai, unha Ave María e un gloria, ó rematar encomezaba a clase.
Tres ringleiras de mesas, unha a carón das fiestras que daban ó patio, outras preto da parede e a do medio con dous corredores a ámbalas dúas mans. Tiñan unha caída para acomodar o libro, co seu tinteiro e un rebaixe para poñer os pizarrillos.
As paredes esconchadas ensinaban a cachotería por anacos, xa que o recebo encaleado caía en rachas moi preto de nos, con gran estrondo, sen que nos lle emprestaramos atención algunha.
Ó fondo a mesa do mestre, cunha pila de libretas e unha vara enriba, que de cando en vez batía nas costas dos máis inquedos ou dos que non aprenderamos a lección, e na outra beirada o globo terráqueo, a cadeira cun respaldo de barrotiños.
Á esquerda un encerado negro con tres pes, unha regra, un cartabón e unha escuadra de madeira.
Pendurado da parede un mapa da península Ibérica agás Portugal, no que debiamos sinalar as provincias, cordilleiras e os rios máis importantes, así como mares e océanos e puntos cardinais. Presidindo a estancia un crucifixo e unha foto de Franco.
A pizarra coas beiradas de madeira era o utensilio básico, xunto co pizarrillos, do noso traballo, con ela aprendemos as catro regras, dividir por decimais, raíz cadrada... Áreas e volumes. Ó rematar había que cuspir nela para borrar o traballo feito, os máis curiosos pasábanlle un trapiño para secala, a maioría coa palma da man deixabámola lista para o vindeiro traballo.
O ditado, mollando as plumas no tinteiro con moito coidado para non esgallalas e, sempre deixaban algún borrancho delator da nosa falla de coidado. Cos debuxos referidos ó tema copiado dalgún libro. A caligrafía era moi importante, po iso esixíannos unha letra redondiña e uniforme sen faltas de ortografía.
Tódolos días debíamos dar a leción de memoria: un libro chamado "enciclopedia grado medio", como único texto. Os reis católicos, a conquista das américas por mor da evanxelización dos indíxenas e outras batallas.
Aínda tiven que agardar tempo para enteirarme que na Galiza contabamos coa nosa propia historia, e nos meus miolos de rapaz non chegaba a comprender como me furtaran o meu dereito, aínda que, de contado me decatín das razóns daquela terrible ocultación.
Gramática con regras ortográficas. Aritmética e xeometría, ciencias da natureza. O sábado paréceme lembrar que tocaba historia sagrada.
No tempo de recreo, a cotío non podíamos xogar ó fútbol, xa que non sempre tiñamos balón, dependiamos dalgún que o tivera e o quixera traer, pois corría o risco de quedar sen el se ía parar á horta do veciño a estragarlle o sementado.
Había o tempo da billa, do pión, das bolas e outros xogos que o tempo foi esvarando das miñas lembranzas.
Ás veces gabeábamos o muro para ver xogar ás rapazas á corda e ó risco, xa que, encomezábamos a espertar ó amor e precisabamos ollar ás nosas namoradas. Aínda que aquelo duraba pouco, pois, a mestra sempre nos collía agatuñados nos perpiaños e íallo contar ó noso mestre para logo recibir o correspondente castigo. Decontado empezabamos a pagar polos sentimentos, e aínda así voltabamos caseque tódolos recreos contando despistar a aquela muller que non quitaba ollos dos seus lindeiros.
Na invernía chegábamos con molladuras que secaban no lombo, cheos de friaxe que medraba polo vento que se colaba polos anacos dos vidros rompidos.
O sábado á tarde era coma unha festa, pois correspondíanos a cadanseu vaso de leite e un cachiño de queixo.
O leite era en pó e tiñamos que ir inzar uns baldes de auga ó pozo dunha veciña, ó encher un gabido de latón voltábamos á aula e o mestre deixaba caer enriba unha mestura branca coma a neve, ó remexelo cunha especie de arames enrolados sobre sí mesmos quedaba diluído, ata asemellaba espesiño. Despois un cacho de queixo amarelo co que facíamos un bocadillo nun cachiño de pan traído da casa, nunca nos dixeron de onde viña aquilo, e nos nosos miolos infantís pensábamos que era un agasallo, aínda que co tempo, tamén co tempo, souben da súa procedencia e a que motivos obedecía.
Non contábamos con bibliotecas, nin laboratorios, nin aula de informática, nin conexión a internet. Tíñamos ben pouco, unhas lámpadas penduradas do teito que nas escuras tardes da invernía alumeaban coma velliños en coiro. Por non ter, nin tiñamos auga corrente, e por mor disto non podiamos ir ó retrete, xa que sempre estaba atoado, e cando a necesidade apertaba quedaba a corredoira.
Daló saíu xente que sen máis aritmética e xeometría que a que aprenderon naquela escola fixeron cousas importantes, albaneis que levantaron casas, dándolle a caída axeitada as augas dos teitumes cos ángulos axeitados. Carpinteiros que repartiron os chanzos das escadas cunha uniformidade milimétrica, mariñeiros que deron a volta ó mundo, ou aprenderon inglés na emigración.
Agora todo parece moi lonxano, pero lembrando ben aínda non transcorreu moito tempo dende aquela. Calquera tempo pasado foi pior, e aínda así,recordo ó mestre sempre tristeiro, coma alleo ó que acontecía naqueles mundos, cecais estaba desgustado por que lle furtaran o dereito a ensinar.
As veces pecho os ollos e vémonos xogando e brincando naquel patio, vestidos con algún que outro remendo nas cueiras, e algo esfameados, e sinto unha gran tenrura e agarimo polos meus amigos da infancia.
Aquela era unha edificación de dous andares, no baixo dúas clases para os mozos, afastados polos chanzos que levaban ó primeiro andar, as aulas das mozas.
Á hora da entrada en fieiras de a un ou, de a unha, homes apartados das mulleres, conformadas por idades nunha orde preestablecida que nunca souben a que obedecía, cada ringleira enfronte á súa porta. En dentro cada quen a carón da súa mesa, agardábamos de pé a entrada do mestre, cando el mandaba santiguábamonos e rezabamos un Noso Pai, unha Ave María e un gloria, ó rematar encomezaba a clase.
Tres ringleiras de mesas, unha a carón das fiestras que daban ó patio, outras preto da parede e a do medio con dous corredores a ámbalas dúas mans. Tiñan unha caída para acomodar o libro, co seu tinteiro e un rebaixe para poñer os pizarrillos.
As paredes esconchadas ensinaban a cachotería por anacos, xa que o recebo encaleado caía en rachas moi preto de nos, con gran estrondo, sen que nos lle emprestaramos atención algunha.
Ó fondo a mesa do mestre, cunha pila de libretas e unha vara enriba, que de cando en vez batía nas costas dos máis inquedos ou dos que non aprenderamos a lección, e na outra beirada o globo terráqueo, a cadeira cun respaldo de barrotiños.
Á esquerda un encerado negro con tres pes, unha regra, un cartabón e unha escuadra de madeira.
Pendurado da parede un mapa da península Ibérica agás Portugal, no que debiamos sinalar as provincias, cordilleiras e os rios máis importantes, así como mares e océanos e puntos cardinais. Presidindo a estancia un crucifixo e unha foto de Franco.
A pizarra coas beiradas de madeira era o utensilio básico, xunto co pizarrillos, do noso traballo, con ela aprendemos as catro regras, dividir por decimais, raíz cadrada... Áreas e volumes. Ó rematar había que cuspir nela para borrar o traballo feito, os máis curiosos pasábanlle un trapiño para secala, a maioría coa palma da man deixabámola lista para o vindeiro traballo.
O ditado, mollando as plumas no tinteiro con moito coidado para non esgallalas e, sempre deixaban algún borrancho delator da nosa falla de coidado. Cos debuxos referidos ó tema copiado dalgún libro. A caligrafía era moi importante, po iso esixíannos unha letra redondiña e uniforme sen faltas de ortografía.
Tódolos días debíamos dar a leción de memoria: un libro chamado "enciclopedia grado medio", como único texto. Os reis católicos, a conquista das américas por mor da evanxelización dos indíxenas e outras batallas.
Aínda tiven que agardar tempo para enteirarme que na Galiza contabamos coa nosa propia historia, e nos meus miolos de rapaz non chegaba a comprender como me furtaran o meu dereito, aínda que, de contado me decatín das razóns daquela terrible ocultación.
Gramática con regras ortográficas. Aritmética e xeometría, ciencias da natureza. O sábado paréceme lembrar que tocaba historia sagrada.
No tempo de recreo, a cotío non podíamos xogar ó fútbol, xa que non sempre tiñamos balón, dependiamos dalgún que o tivera e o quixera traer, pois corría o risco de quedar sen el se ía parar á horta do veciño a estragarlle o sementado.
Había o tempo da billa, do pión, das bolas e outros xogos que o tempo foi esvarando das miñas lembranzas.
Ás veces gabeábamos o muro para ver xogar ás rapazas á corda e ó risco, xa que, encomezábamos a espertar ó amor e precisabamos ollar ás nosas namoradas. Aínda que aquelo duraba pouco, pois, a mestra sempre nos collía agatuñados nos perpiaños e íallo contar ó noso mestre para logo recibir o correspondente castigo. Decontado empezabamos a pagar polos sentimentos, e aínda así voltabamos caseque tódolos recreos contando despistar a aquela muller que non quitaba ollos dos seus lindeiros.
Na invernía chegábamos con molladuras que secaban no lombo, cheos de friaxe que medraba polo vento que se colaba polos anacos dos vidros rompidos.
O sábado á tarde era coma unha festa, pois correspondíanos a cadanseu vaso de leite e un cachiño de queixo.
O leite era en pó e tiñamos que ir inzar uns baldes de auga ó pozo dunha veciña, ó encher un gabido de latón voltábamos á aula e o mestre deixaba caer enriba unha mestura branca coma a neve, ó remexelo cunha especie de arames enrolados sobre sí mesmos quedaba diluído, ata asemellaba espesiño. Despois un cacho de queixo amarelo co que facíamos un bocadillo nun cachiño de pan traído da casa, nunca nos dixeron de onde viña aquilo, e nos nosos miolos infantís pensábamos que era un agasallo, aínda que co tempo, tamén co tempo, souben da súa procedencia e a que motivos obedecía.
Non contábamos con bibliotecas, nin laboratorios, nin aula de informática, nin conexión a internet. Tíñamos ben pouco, unhas lámpadas penduradas do teito que nas escuras tardes da invernía alumeaban coma velliños en coiro. Por non ter, nin tiñamos auga corrente, e por mor disto non podiamos ir ó retrete, xa que sempre estaba atoado, e cando a necesidade apertaba quedaba a corredoira.
Daló saíu xente que sen máis aritmética e xeometría que a que aprenderon naquela escola fixeron cousas importantes, albaneis que levantaron casas, dándolle a caída axeitada as augas dos teitumes cos ángulos axeitados. Carpinteiros que repartiron os chanzos das escadas cunha uniformidade milimétrica, mariñeiros que deron a volta ó mundo, ou aprenderon inglés na emigración.
Agora todo parece moi lonxano, pero lembrando ben aínda non transcorreu moito tempo dende aquela. Calquera tempo pasado foi pior, e aínda así,recordo ó mestre sempre tristeiro, coma alleo ó que acontecía naqueles mundos, cecais estaba desgustado por que lle furtaran o dereito a ensinar.
As veces pecho os ollos e vémonos xogando e brincando naquel patio, vestidos con algún que outro remendo nas cueiras, e algo esfameados, e sinto unha gran tenrura e agarimo polos meus amigos da infancia.
