TOXO, TOXEIRO , LOXO e LEITE
TOXO, TOXEIRO , LOXO e LEITE : CATRO ANTIGOS APELIDOS GALEGOS
Nun país coma o noso, con baixa autoestima, e onde ás instancias oficiais nada lle importan as cousas do país,os nosos apelidos andan por aí , deturpados, acastrapados e coa suaorixe perdida.
É importante, estudar a orixe dos nomes para que volvan relocir na sua beleza e razón primixénia.
LOXO
Do apelido LOXO, que figura castrapeado por aí como LOJO, entendemos que é a solución galega e popular para o culto e grego nome de EULOGIO.
Como no caso de EULALIA, que deuen OLALLA, o EU- inicial evoluíu a - O-, dando OLOXO; logo, como en tantos casos, entendeuse o -O- inicial como o artigo determinado galego, e claro, había que fuxir de todo o que sonase á Terra! , por tanto prescindiuse do -O- inicial, e ficou o LOJO que corre hoxe polo País.
TOXO
No caso de TOXO, parés que non hai dúbida: é unha referencia á popularísima e útil planta que inza por donquer.
Mas, non é claro como, o nome dese arbusto, pasa a ser o apelido dunha persoa.
Como topónimo, tamén non acaece,… cómo pode ser que un modesto toxo dea nome a un lugar?
Outro caso sería se fose un abondancial, ou sexa :unha TOXEIRA ou un TOXAL.
Xa que non cadra como un topónimo, poidera ser, o tal TOXO, un alcume ?
Penso, que o mais probábel é que nos atopemos diante do resultado evolutivo do antigo nome suévico de TEODOSIO:
TEODOSIO > TEOOSIO > TOOSIO > TOOSSO > TOXO
seguindoleis ben coñecidas da gramática histórica.
TOXEIRO
Xa, o apelido TOXEIRO, como abundancial de TOXO, podería ser un topónimo que deveu en apelido, como acontece tantas veces.
Tamén non temos constancia de existise o oficio de acarrexador de toxos.
No caso de apañar estrume, apañábase todo misturado: xestas, codesos, carqueixas; non había un apartado especial para os toxos.
É por iso que, nós preferimos entendelo como un derivado dun nome de persoa, un tal de
TEODOSARIO;
TEODOSARIO > TEOOSEIRO > TOSEIRO > TOXEIRO
Seguindo a mesma pauta de TEODOSARI, debeu sair o coñecido apelido de, TOSAR. LEITE
Do apelido LEITE, entendemos que é un nobilísimo nome medieval procedente de ELECTUS, ousexa: “ o escollido por Deus”.
Debe pertencer á xeira de nomes de orixe relixiosa como, DIOSDADO , BIENVENIDO,ou BENEDICTO….
Aquí: O ELEITO!
Non o deberon entender así os detentores de tan elegante nome que trataron de escondelo como puideron; Sonaba a galego de mais!, e por riba,…moi doméstico !
Así é que, o tal apelido LEITE, aparece hoxe disimulado entre prestixiosos profesionais galegos, como LETE ou LITE, que xa teñen un estiliño meio francés. Ao dicer o nome de LEITE, acude á nosa mente a enorme personalidade do antropólogo portugués, que tan ben coñecía á GALIZA;
JOSÉ LEITE de VASCONCELOS.
Hai moitos anos, nunha sonada biblioteca lusitana, intereseime por lér algunha das suas obras.
Fun ao arquivo para saber que obras do autor tiña a institución, e miña surpresafoi grande ao comprobar que na lista de autores aparecían muitos apelidados de LEITE, pero ningún era o meu admirado antropólogo.
Non podía ser posíbel que as obras de tamaño “vulto” da cultura lusitana non figurasen naquela biblioteca!
O mistério logo me foi desentranado.
Tiña que procurar en VASCONCELOS; o apelido determinante en Portugal, como na Inglaterra, é o segundo!
Ao colocar no buscador VASCONCELOS, apareceron xá, as innumerabeis publicacións do autor.
Nun país coma o noso, con baixa autoestima, e onde ás instancias oficiais nada lle importan as cousas do país,os nosos apelidos andan por aí , deturpados, acastrapados e coa suaorixe perdida.
É importante, estudar a orixe dos nomes para que volvan relocir na sua beleza e razón primixénia.
LOXO
Do apelido LOXO, que figura castrapeado por aí como LOJO, entendemos que é a solución galega e popular para o culto e grego nome de EULOGIO.
Como no caso de EULALIA, que deuen OLALLA, o EU- inicial evoluíu a - O-, dando OLOXO; logo, como en tantos casos, entendeuse o -O- inicial como o artigo determinado galego, e claro, había que fuxir de todo o que sonase á Terra! , por tanto prescindiuse do -O- inicial, e ficou o LOJO que corre hoxe polo País.
TOXO
No caso de TOXO, parés que non hai dúbida: é unha referencia á popularísima e útil planta que inza por donquer.
Mas, non é claro como, o nome dese arbusto, pasa a ser o apelido dunha persoa.
Como topónimo, tamén non acaece,… cómo pode ser que un modesto toxo dea nome a un lugar?
Outro caso sería se fose un abondancial, ou sexa :unha TOXEIRA ou un TOXAL.
Xa que non cadra como un topónimo, poidera ser, o tal TOXO, un alcume ?
Penso, que o mais probábel é que nos atopemos diante do resultado evolutivo do antigo nome suévico de TEODOSIO:
TEODOSIO > TEOOSIO > TOOSIO > TOOSSO > TOXO
seguindoleis ben coñecidas da gramática histórica.
TOXEIRO
Xa, o apelido TOXEIRO, como abundancial de TOXO, podería ser un topónimo que deveu en apelido, como acontece tantas veces.
Tamén non temos constancia de existise o oficio de acarrexador de toxos.
No caso de apañar estrume, apañábase todo misturado: xestas, codesos, carqueixas; non había un apartado especial para os toxos.
É por iso que, nós preferimos entendelo como un derivado dun nome de persoa, un tal de
TEODOSARIO;
TEODOSARIO > TEOOSEIRO > TOSEIRO > TOXEIRO
Seguindo a mesma pauta de TEODOSARI, debeu sair o coñecido apelido de, TOSAR. LEITE
Do apelido LEITE, entendemos que é un nobilísimo nome medieval procedente de ELECTUS, ousexa: “ o escollido por Deus”.
Debe pertencer á xeira de nomes de orixe relixiosa como, DIOSDADO , BIENVENIDO,ou BENEDICTO….
Aquí: O ELEITO!
Non o deberon entender así os detentores de tan elegante nome que trataron de escondelo como puideron; Sonaba a galego de mais!, e por riba,…moi doméstico !
Así é que, o tal apelido LEITE, aparece hoxe disimulado entre prestixiosos profesionais galegos, como LETE ou LITE, que xa teñen un estiliño meio francés. Ao dicer o nome de LEITE, acude á nosa mente a enorme personalidade do antropólogo portugués, que tan ben coñecía á GALIZA;
JOSÉ LEITE de VASCONCELOS.
Hai moitos anos, nunha sonada biblioteca lusitana, intereseime por lér algunha das suas obras.
Fun ao arquivo para saber que obras do autor tiña a institución, e miña surpresafoi grande ao comprobar que na lista de autores aparecían muitos apelidados de LEITE, pero ningún era o meu admirado antropólogo.
Non podía ser posíbel que as obras de tamaño “vulto” da cultura lusitana non figurasen naquela biblioteca!
O mistério logo me foi desentranado.
Tiña que procurar en VASCONCELOS; o apelido determinante en Portugal, como na Inglaterra, é o segundo!
Ao colocar no buscador VASCONCELOS, apareceron xá, as innumerabeis publicacións do autor.
