De volta das vacacións

¡Ao fin na casa!, din moitos dos que a deixaron para pasar as súas vacacións. Outros dirán que o bo axiña se acaba, e os que non saímos, porque non puidemos, quedamos de fisgóns ou voyeristas, para ollar con certa parsimonia a que dedicaban outros o seu lecer. O mes de agosto e o das vacacións da maioría, ese tempo que en teoría se di que é para descansar, para desconectar, pero que en realidade algúns o empregan para cansarse máis.

Este ano descubrín que hai tres categorías de veraneantes, os sedentarios, que adoitan facer turismo de sol e praia, familiar; os nómadas, que adoitan facer turismo cultural e de natureza, e os mediáticos, que fan un turismo de obrigación, de ficción, de cartón pedra, para saír nos xornais, na prensa rosa, nas televisións e nas redes sociais.

De Sevilla a Grudziadz pasando por Londres

O día 3 de setembro chamei á miña curmá Teresa Levandowsky Kopf de Vilela, para preguntarlle que tal lle fora nos seus dous meses de vacacións (aclaremos que é catedrática nun instituto sevillano). E a resposta era a esperada, moi cansa, víctima do síndrome postvacacional. Os primeiros días cústalle adaptarse á rutina habitual. Ela pertence ao segundo grupo ou categoría de veraneantes. Sóbese no coche a primeiros de xullo e baixase a últimos de agosto.

A primeira queixa que me deu foi que antes de saír lle fixera ao coche unha revisión e ao volver decatouse de que tiña que facerlle outra. O seu itinerario foi Sevilla, Londres, Grudziadz (Polonia), Londres, Sevilla. Ao baixarse e mirar o conta quilómetros, decatouse de que fixera 12.000.

A segunda queixa é a de que está estresada. Pero iso non quere dicir que ese castigo voluntario que lle dá ao corpo non lle resulte beneficioso, senón todo o contrario. O encontro cos seus fillos, coa nora, co seu irmán, coa cuñada, cos sobriños, coa familia polaca dos seus pais, e os problemas da cadela "del niño chico", que xa é astrofísico. Despois de tanta axitación, co regreso volve a calma e a rutina, os exames de setembro e as avaliacións, unha semana de respiro, e a empezar outro curso.

,Turismo mediático

Este tipo de turismo copiáronllo os asesores de imaxe dos políticos ás celebridades que saen nas revistas do corazón. Fraga convocaba a os medios un día de agosto ás dez da mañá en Perbes, unha hora ben pouco axeitada, para facer unha sesión fotográfica en cinco minutos, e despois ofrecerlles aos asintentes "vino de la parra" que, con bo criterio, tanto pola hora como pola calidade ninguén quería. Eran pousados sen intervención do asesor de imaxe, dirixidos por el e por tanto sen glamur. Non se parecían en nada aos das famosas, poñamos por exemplo, os tradicionais pousados de verán de Ana Obregón.

Despois Azanar, a imitación e semellanza de Bush, decidiu saír a facer footing cos garda espaldas en calquera lugar onde estivese acompañado dos medios para que desen testemuño do seu amo ao deporte e a súa boa forma física. É agora Rajoy, para non ser menos, camiña ou fai senderismo, tamén mediático, e no verán búscanlle a un incauto, como Francisco Javier Gómez Noya, para fotografarse con el e aproveitarse da súa popularidade, e de paso marcalo políticamente, como antes lle fixeron a David Cal.

O turismo do terceiro grupo, o mediático-político, escolleu como plató o Camiño de Santiago, utilizándoo o príncipe Felipe, a princesa Letizia e Alberto Núñez Feijóo e o príncipe herdeiro de Xapón, e agora Ánxela Merkel, que fixo cinco quilómetros, cun señor de Pontevedra, que se criou no Carballiño, e que desde o 30 de agosto xa se lle coñece como "el de Sotomayor", pola alerxia que lle ten ao galego (lagarto, lagarto).

En pelota picada

E claro, tanto a señora Merkel, como o resto dos turistas que pasaron este verán por Santiago, colléronos en pelota picada, grazas á desvergoña de Ramón Conde, que se dedica a facer esculturas tan realistas que impresionan. Supoño que para achegar a Arte ao público, non para faltarlle ao respecto ou pervertilo, ocorréuselle facer unha exposición das súas obras na rúa, colocando homes espidos nos balcóns de determinados edificios monumentais, e ademais, tivo o acerto de darlle o título de O Poder.

Non sei cal foi a intención e a mensaxe que Conde quixo transmitir. Para min a nudez fainos a todos iguais, incapacítanos para poder distinguir sen o traxe ou o uniforme, quen é a escrava, a libre, a pobre, a rica, a honrada, a puta, a enfermeira, a médica, a xuíza, a avogada, a maxistrada, a xenerala, a coronela, a capitana, a policía, a garda civil, a alcaldesa, a conselleira, a ministra, a presidenta dunha República ou dun goberno, a raíña, a princesa, a duquesa, a condesa, a marquesa, a rockqueira, a moteira, a folclórica, a homosexual, a heterosexual, a bisexual, a asexual, a orde á que pertence unha monxa, e en aras da igualdade e de economía de espazo do artigo, pídolle ao lector que dea por repetido os mesmo oficios e cargos en masculino, engadindo como caso anómalo, os que aínda non pode desempeñar na igrexa católica á muller, como cura, bispo, arcebispo, cardeal e papa. Si, a roupa é a que nos protexe do frío e da calor, pero tamén é a que nos dá, ante os ollos dos demais, a categoría social e económica, e dicir, O Poder.

Puritanos e ignorantes

E boa a armou o Conde, porque os tales homes espidos, un deles colocado no balcón da chamada Casa do Cabido, fronte á Praza de Praterías, deu lugar a unha protesta desta corporación eclesiástica sobre a oportunidade da exposición promovida polo Concello. Nun comunicado dixeron que a liberdade de expresión debía de respectar determinadas normas e espazos para un diálogo fructífero entre arte, cultura, sensibilidade relixiosa e sentido do pudor que anima a boa parte das persoas que se achegan á catedral de Santiago.

Tal declaración puritana demostra non só a ignorancia en cuestións de arte e iconografía de quen a redactou, senón tamén a visión unidireccional, con orelleiras, de ver a palla no ollo alleo e non querer ver a viga no propio. Porque convén recordarlle ao Cabido da catedral de Santiago, ou a quen lle fixo o escrito, que o xefe da igrexa católica é elixido na Capela Sixtina, presidida por un Xuízo Final (1535-1541) que o papa Paulo III mandou pintar a Miguel Anxo, onde todas as figuras representadas estaban espidas, como diría o vulgo "en pelota picada", desde Cristo ata o mesmo Papa, e así estiveron ata que en 1564 Pío V encargou a Daniele da Volterra que lles puxese taparrabos o que lle valeu ao pintor o alcumo de Il Braghettone, o das bragas. Algunhas desas veladuras elimináronse na última restauración efectuada entre 1980 e 1999.

Vinte e cinco anos antes, entre 1508 e 1512, o papa Xullo II encargáralle as pinturas da bóveda, onde aparecen todos espidos, menos Deus, os homes coas súas mans, pés, orellas, ollos, e tamén co seu pene, desde Adán ata Noé e os seus fillos. Todos co rabo ao aire. E alí están hoxe, en diálogo fructífero entre arte, cultura, sensibilidade relixiosa e sentido do pudor, á contemplación diaria de miles de persoas grazas ás que o Vaticano recada a maior parte dos millóns de euros anuais que forman parte do chamado óbolo de San Pedro.

As igrexas están cheas de Cristos e mártires espidos, mostrando a súa viril anatomía, como San Sebastián, eso si, con pano de pureza, pero mesmo no Museo Nacional de escultura de Valladolid hai un Cristo tal cal, como a súa nai o trouxo ao mundo, co seu pene, porque si era home, anque existen reliquias de sete prepucios, o normal é que tivese tamén un.

¿En que criterio razoable se funda o Cabido de Santiago, para esixir na rúa, un espazo laico e público, ese respecto que non se aplica na Capela Sixtina, que é un espazo sagrado e privado? É ben verdade que a ignorancia é moi atrevida.