As comidas de Coira


Mentres almorza, un neno dille á nai que soñou que o comía un dinosauro. Plano da nai angustiada. Así comeza a dor de sentirse infeliz. Ela. Nada vai ben na súa vida, e para librarse do malfado, acaba por chamar a un vello amigo no que un día topou a tenrura. É a primeira historia de "18 comidas", a nova película de Jorge Coira. En galego sería Xurxo Coira. Non di mal, non? A partir desta historia vanse desenvolvendo outras cinco, multiplicadas logo polos seus personaxes. O comezo, co dinosauro, é fantástico, e xa mete a curiosidade no espectador. A comida, almorzo, xantar e cea, como fío de unión da xente vulgar que vive a súa vida como pode, alleada ou non, estranxeira na súa Terra ou non, mais buscando algo que a faga vibrar, que rompa a monotonía de cada día.

Logo aparece a dos bébedos, con humor espontáneo, vivísimo, que divirte xa durante o resto da película. Actores fabulosos. Temos actores e actrices de impresión. Mágoa que non poidan desenvolver aquí tanta potencialidade, tanto futuro que o seu traballo podía traer a un cine plenamente galego, pois facer un cine galego sacaríanos a nós complexos e mostraría ao mundo a potencia artística da nosa nación en todos os seus campos. E Jorge Coira é un deles (un artista), un bo director, fresco e con gana de levar adiante cousas que aquí, eu, digo, penso, opino.

Sucédense máis historias actuais polas rúas e casas de Compostela. En sol forte de contrastes vivos. (Vaia, estame a saír arreo esta palabra, vivo, aquí. Vivo, vital, que é o mesmo que dicir futuro, esperanza nesta xente nova que podería construír os horizontes que necesitamos se quen máis pode ofrecese alternativas para normalizar, entre tantas cousas, o noso cine). Esa historia tenra tan común do matrimonio vello que na cociña económica de sempre almorza, xanta e cea pratos da nosa saborosa comida galega, e que dialoga, despois de tantos anos de vida en común, coa mirada. Esa mirada que o dí todo. Non se necesita máis. Belísima e profunda a escena final cando, despois da cea, se van para a cama: a cociña económica fica na penumbra e corren as sombras da luz matada polo corredor mentres eles entran no dormitorio.

O mozo que non perde a esperanza de ter á súa mesa a Laura (coido que era este o nome da rapaza). Ela nunca lle aparece, aínda que a mesa estea servida. Un non dá sacado do maxín a imaxe do cura desa serie da TVG do PP en canto ve o actor Pedro Alonso. A historia do cantante de rúa entre sombra e sol intenso levada polo Luís Tosar. A do gay que vive a súa homosexualidade no escuro da clandestinidade, unha miga forzada no dramático, ao igual que a do pai e fillo que dirixen unha orquestra de baile... En fin, historias, historias da vida arredor dun prato no Santiago noso internacionalizado. Ao final hai como unha explosión de personaxes que celebran festa de aniversario ao son da gaita. E daquela, conflúen os idiomas no noso, no galego, en colectivo, baixo a música, o riso e a alegría.

Jorge Coira mostra o conflito lingüístico tal como se dá na nosa sociedade (máis ou menos). Os que falan español, os que o fan en galego, e mesmo en inglés. E non esquece o intercambio deles (dos idiomas) segundo as circunstancias sociais. Non cabe dúbida de que é unha opción á hora de compoñer unha película ou calquera outra obra de arte. O debate estará en como se superan as anomalías. Expostas estas, centrado o caos, en buscar o camiño para transcendelas. Se na película se mantivese o noso idioma como fórmula de expresión colectiva estaríamos a subir un banzo na solución do conflito. Así se fai nas culturas oprimidas, e por isto se definiría tamén un cine noso, propio, galego, pois do contrario será absorbido polo que se coñece como español. En todo caso, a única avantaxe, situado como o fai o noso director, será a de que xa é máis difícil que nos manguen nas pantallas galegas esta película exclusivamente en español, tal como vén ocorrendo de sempre. No favor de Jorge Coira, pola contra, hai que subliñar que cando as personaxes falan en inglés aparecen os subtítulos coa tradución ao galego.

Agradecemento, pois, a Jorge Coira por esta grande obra que cativou os nosos corazóns e removeu esas vivas emocións tan afogadas. Que puxo o riso e o sorriso nos nosos labios e nos fixo sentir homes e mulleres de aquí, desta nosa nación das contradicións, máis silenciada cada día. Ten el forza para construír novos proxectos desde a raíz propia. E curiosamente, cando entramos na internet para a procura de críticas a respecto da película, apenas aparecen. Os españois están obsesionados co deles e co cine americano, ese do caos, da violencia, do poder, da agresividade e da mentira. O humano, o bo, o verdadeiramente artístico e diferente, novo, vital, non lles interesa, pois rompe tabús e busca alternativas. Que a vós, lectores e lectoras, se vos encha o sentimento coa beleza da vista e da identificación nun cine de inmensa pantalla e son sinfónico sen estridencias, desde ese momento en que dous personaxes, a almorzar con alcohol e cocacola, falan cunha graza especial e características tan nosas, do asasinato daquel Kennedy que os da nosa xeración vimos asasinar un día. Chin-chin por todos e todas as que construíron esta fermosa e entrañábel película.